Bật lửa được phát minh ra trước diêm?
Bật lửa được phát minh ra trước diêm? Thật vậy, bạn có thể cảm thấy khó tin. Diêm có vẻ đơn giản, không phức tạp như bật lửa. Nhưng bật lửa hoàn chỉnh thực chất đã được ra đời trước diêm tới tận 3 năm. Chiếc bật lửa đầu tiên ra đời vào năm 1823. Thì mãi cho tới năm 1826, người ta mới thành công chế tạo ra que diêm đầu tiên. Không phải cái gì phức tạp hơn cũng hiện đại hơn đâu nhé.
Lửa được con người phát hiện hay phát minh?
Có lẽ người tiền sử đã dùng lửa rất lâu trước khi họ tìm ra cách tạo lửa. Phát hiện ra lửa, phát minh cách tạo lửa. Có thể do sét đánh vào cây gây cháy. Tổ tiên của chúng ta thời thượng cổ đã biết dùng lửa đề nấu chín thưc phẩm. Họ dùng lửa để sưởi ấm và thắp sáng chỗ ở trong hang động. Họ dùng lửa để dồn thú săn vào chỗ không có lối thoát. Cho đến nay, ma sát vẫn là nguyên lý cơ bản của các loại thiết bị tạo lửa, đơn cử như bật lửa!
Sự ra đời của bật lửa
Chiếc bật lửa đầu tiên được phát minh vào năm 1823. Dưới nỗ lực của nhà hóa học người Đức nổi tiếng Johann Wolfgang Dobereiner (1780 – 1849). Chiếc bật lửa đầu tiên của ông được đặt tên là “bật lửa của Döbereiner”. Đánh dấu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mà lửa có thể được tạo ra ngay lập tức. Thiết bị này có thiết kế đơn giản. Kim loại kẽm phản ứng với axit sulfuric, tạo ra khí hydro dễ cháy nổ khi ngọn lửa gặp các tia lửa ở miệng hộp chứa. Bởi vì thiết bị rất lớn, khó sử dụng và rất nguy hiểm, nó không phổ biến rộng rãi và chỉ được sản xuất với số lượng hạn chế từ khi nó ra đời vào năm 1823 đến cuối thế kỷ 19.
Sự ra đời của diêm
Diêm ban đầu là loại diêm ma sát, vốn có thể tự cháy khi quẹt vào bất cứ bề mặt thô nhám nào. Diêm loại này do nhà hóa học John Walker sáng chế năm 1826, đầu năm 1927. Đầu que sử dụng hỗn hợp lưu huỳnh, phốt pho trắng, oxit chì, oxit mangan. Ma sát sinh ra nhiệt và ở 40 độ thì diêm bắt lửa. Tuy nhiên chính vì thế diêm trở nên kém an toàn, chỉ va chạm nhẹ cũng có thể gây hỏa hoạn. Thêm vào đó, phốt pho trắng sử dụng ở đầu diêm rất độc.
Diêm an toàn được thiết kế lại bằng việc sử dụng phốt pho đỏ vốn không tự cháy khi ma sát thông thường, nhưng nếu trộn với kali clorat thì lại dễ cháy. Trong sản phẩm diêm an toàn hiện nay, potassium chlorate được tách riêng khỏi phốt pho đỏ để ngăn cháy ngoài ý muốn. Que diêm được thiết kế dưới dạng que nhỏ làm bằng gỗ, đầu tẩm lưu huỳnh và bọc potassium chlorate. Vỏ bao diêm (hoặc tờ bìa đi kèm kẹp diêm) thì bôi phốt pho đỏ. Người sử dụng quẹt đầu clorat kali vào phần phốt pho đỏ để ma sát tạo ra sự cháy.
Diêm được sản xuất nhanh, đại trà và giá thành rất rẻ nên phổ biến toàn cầu. Tuy nhiên diêm thường không giữ được lâu, dễ phát sinh hỏa hoạn và dễ hư hỏng vì ẩm. Hiện nay, các phương pháp khác để tạo ra lửa tiện lợi, sạch sẽ và đơn giản hơn (như sử dụng bật lửa, điện) trở nên phổ biến khiến trong nhiều trường hợp diêm đã không còn là lựa chọn của người sử dụng.
